Hasłem przewodnim tegorocznego XXI Ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek jest „Biblioteka - miejsce na czasie":
- to miejsce poszerzające ofertę o nowe trendy, nie zapominając o racjonalnym i mądrym ich wykorzystaniu.
- hasło podkreśla konieczność ciągłej adaptacji do zmieniających się potrzeb społeczeństwa, uwzględnia nowe trendy, ale także eksperymentuje z innowacyjnymi formami przekazu wiedzy i kultury.
- “Biblioteka – miejsce na czasie” to przestrzeń do dyskusji, wymiany poglądów i wspólnoty.”[1]
Z tego względu zapraszamy nauczycieli do zapoznania się z ideą kształcenia wyprzedzającego i korzystania z naszych zbiorów przy tworzeniu ciekawych zajęć.
[1] Źródło: https://tydzienbibliotek.sbp.pl/haslo-tygodnia-bibliotek-2024/
Slajd 1
Tekst: Kształcenie wyprzedzające
“Nauczyciel, jak artysta, filozof i człowiek pióra może wykonać swą pracę tylko wtedy, gdy czuje się jednostką kierowaną przez wewnętrzne impulsy twórcze, nie zdominowane i spętane przez zewnętrzny autorytet” Bertrand Russell
Zdjęcie: Kula ziemska, w dolnym lewym rogu logo Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Rzeszowie
Slajd 2
Tekst: Naturalna ciekawość to jeden z największych czynników motywujących do poznawania złożoności otaczającego świata, nauki i rozwoju. Dzieci rozpoczynające edukację szkolną są pełne entuzjazmu. Jednak szybko ich entuzjazm zostaje zastąpiony nudą, zniechęceniem i brakiem wiary we własne siły. Dzieje się tak, ponieważ w dzisiejszych czasach uczeń wymaga indywidualnego traktowania. Każde dziecko jest inne, ma inne zainteresowania, inny sposób i tempo nauki. Niestety, programy nauczania są skonstruowane w sposób, który nie uwzględnia różnorodności uczniów. Jeśli młodemu człowiekowi nie zapewnimy autonomii, przestanie się angażować, a w przyszłości będzie miał ogromne problemy z przyswojeniem nowych treści. Jak zatem przeorganizować tradycyjne kształcenie, by zainteresować ucznia swoim przedmiotem? Czy można odwrócić klasyczne zasady dydaktyki? Okazuje się, że tak!
Zdjęcie: Dłoń wskazująca na układy scalone
Slajd 3:
Tekst: W 2007 roku w USA powstała metoda nazwana odwróconą klasą lub odwróconą lekcją (ang. flipped classroom, flipped learning). Twórcy tej metody: Salman Khan (Khan Academy), Jon Bergman
i Aaron Sams zauważyli, że uczniowie osiągają lepsze wyniki, jeśli wiedzę zdobywają samodzielnie.
Przed każdą lekcją nauczyciel wskazuje uczniom zakres materiału do przyswojenia oraz udostępnia materiały do nauki, np. filmy, teksty źródłowe, książki, artykuły, e-booki. Uczniowie przychodzą na zajęcia merytorycznie przygotowani i podczas lekcji nie słuchają wykładu nauczyciela, ale praktycznie działają. Metoda ta polega na odwróceniu kolejności lekcyjnych działań oraz roli nauczyciela i ucznia.
Te czynności, które do tej pory wykonywał nauczyciel, czyli np. informował, polecał, wyjaśniał, stawiał pytania, teraz wykonują uczniowie. Samodzielnie, według własnego tempa, muszą odkryć,
co w danym zagadnieniu jest najważniejsze.
Zdjęcie: Dłonie w uścisku, świat
Slajd 4
Tekst: Popularność metody w dużej mierze wynika z tego, że odwrócona szkoła to szkoła cyfrowa. Współczesne dzieci otoczone od małego technologicznymi nowościami tworzą pokolenie tzw. cyfrowych tubylców (ang. Digital Natives). Internet, gry komputerowe i telefony komórkowe to ich środowisko naturalne. Przerzucenie tradycyjnej lekcji na ekran tableta lub smartfona automatycznie czyni ją atrakcyjną dla dzisiejszej młodzieży. Obecnie istnieje kilka internetowych platform stanowiących cyfrowe środowisko edukacyjne. Najbardziej popularne to Fronter, TED-Ed, Khan Academy czy internetowa Platforma Kształcenia Wyprzedzającego. Internet nie jest już tylko narzędziem rozrywki, staje się miejscem nauki oraz pracy. Współczesna szkoła tkwiąc w mechanizmach sprzed kilkudziesięciu lat nie nadąża za potrzebami młodego pokolenia. Chcąc wyjść naprzeciw oczekiwaniom uczniów i rodziców, powinna na nowo zdefiniować środowisko, w którym będzie kształcić nowe generacje. Metody podawcze i tzw. szkoła transmisyjna już nie zdają egzaminu. Idealnym rozwiązaniem może być zatem model odwróconej edukacji.
Zdjęcie: Dłonie w geście powitania
Slajd 5
Tekst: Kształcenie wyprzedzające zmienia sposób myślenia o szkole. Uczniowie organizują sobie naukę i przyswajają wiadomości przed lekcją poprzez samodzielne zbieranie informacji oraz odnoszenie się do własnej dotychczasowej wiedzy i doświadczeń.
To w zasadzie rodzaj pracy domowej zadawanej przed lekcją i odnoszącej się do tematu, który dopiero będzie omawiany.
Zdjęcie: Figury geometryczne
Slajd 6
Tekst: Pierwszym etapem strategii kształcenia wyprzedzającego jest aktywacja. Uczniowie przystępując do realizacji określonego zagadnienia aktywują swoją semiotyczną wiedzę bazową – posługując się wyobrażeniami, obrazami rzeczy, zgodnie z tym, jak one jawią się im w życiu codziennym. Istotą tego etapu jest aktywowanie wiedzy uprzedniej oraz formułowanie pytań, na które chcą znaleźć odpowiedź.
Zdjęcie: Wskaźniki laserowe
Slajd 7
Tekst: Drugi etap strategii kształcenia wyprzedzającego - przetwarzanie odbywa się w środowisku cyfrowym. Uczniowie w oparciu o wskazane lub przygotowane przez nauczyciela materiały dydaktyczne na dany temat tworzą cyfrowe materiały (prace) – strony www, e-portfolio, prezentacje multimedialne, filmy, animacje. Uczniowie pracują samodzielnie, w grupach, w porozumieniu między sobą oraz z nauczycielem – porządkują, kategoryzują, filtrują zebrany materiał tak, aby opracować dane zagadnienie w sposób wyczerpujący i interesujący.
Zdjęcie: Kula ziemska
Slajd 8
Tekst: Trzeci etap to systematyzacja, podobnie jak pierwszy, realizowany jest on na lekcji (lekcjach), w obecności nauczyciela. Nauczyciel nie wykłada na tej lekcji, a uzupełnia, interpretuje, systematyzuje, odpowiada na uczniowskie pytania, tak aby uczniowie mogli dokonać korekty w swoich notatkach w portfolio i na opracowanych przez siebie stronach www. Lekcja ta kończy zajmowanie się przez uczniów danym zagadnieniem, jako zagadnieniem do zrozumienia, opanowania i polega na systematyzowaniu, uzupełnianiu uwewnętrznionych już wiadomości-struktur.
Zdjęcie: Kula ziemska
Slajd 9
Tekst: Czwartym etapem jest ocena i ewaluacja. W procesie ewaluacji uczniowie jako sędziowie, krytycy i recenzenci orzekają o swojej pracy i osiągnięciach, np. Co się w ich wiedzy zmieniło od czasu zajmowania się danym tematem, co można by dodać, czy i jak można by zorganizować pracę?
Zdjęcie: Dziurka od klucza
Slajd 10
Tekst: Zadaniem nauczyciela jest ocena pracy uczniów w oparciu o kryteria opracowane w porozumieniu z uczniami. Efektem zastosowania takiego podejścia będzie, jak można sądzić, przyswojenie przez ucznia określonych wiadomości/operacji czy osiągnięcie rozumienia nie po to, aby je odwzorować przed nauczycielem jako osobą sprawdzającą, ale aby je zakomunikować innemu podmiotowi i rozwiązać określony problem praktyczny czy zastosować w kontekście.
Co jest istotą nauczania wyprzedzającego? Patrząc z perspektywy współczesnej szkoły - zmiana. Zmienia się rola nauczyciela – przestaje być on kierownikiem, a staje się tłumaczem, moderatorem, nie tyle naucza co wspomaga w uczeniu, nie tyle wykłada temat, co wyjaśnia, tłumaczy. Zmienia się też rola ucznia – z biernego odbiorcy staje się aktywnym twórcą – konstruktorem własnej wiedzy. W końcu zmienia się też lekcja – przestaje być to jednostka, na której uczeń zostaje zapoznany z nowymi treściami, na której jest nauczany. Celem lekcji staje się ugruntowanie wiadomości, rozwiązanie ewentualnych problemów.
Źródło: Monika Piasecka, Strategia kształcenia wyprzedzającego
Zdjęcie: Futurystyczne figury geometryczne
Slajd 11
Tekst: Zachęcamy nauczycieli do przejrzenia zestawienia bibliograficznego dotyczącego nowatorskiej metody nauczania w celu znalezienia inspiracji do prowadzenia ciekawych zajęć. Link prowadzi do zestawienia bibliograficznego na stronie PBW na temat kształcenia wyprzedzającego.
Zdjęcie: Futurystyczne figury geometryczne
Slajd 12
Tekst: Polecamy również otwarte zasoby edukacyjne, które można wykorzystać
podczas przygotowywania zajęć w ramach kształcenia wyprzedzającego.
Khan Academy – edukacyjna organizacja non-profit, która udostępnia bezpłatnie materiały online do samodzielnego uczenia się różnych przedmiotów
TEDed – platforma filmów edukacyjnych, które pomagają wyjaśniać różne zagadnienia. Po obejrzeniu filmu mamy możliwość sprawdzania wiedzy
Eduscience – projekt pomagający zainteresować uczniów uczeniem się matematyki, informatyki, techniki i przedmiotów przyrodniczych
Nauka. To lubię – kanał popularyzujący naukę, stworzony przez fizyka Tomasza Rożka
Pan Belfer – kanał z lekcjami chemii, w prosty i przyjazny sposób wyjaśnia zagadnienia podstawy programowej –
Pasja Informatyki –kanał poświęcony uczeniu się informatyki i programowaniu
Pi-stacja Chemia – kanał wideo z lekcjami chemii –
Pi-stacja Fizyka – kanał wideo z lekcjami fizyki
Pi-stacja Matematyka – kanał wideo z lekcjami matematyki, dostosowanymi do podstawy programowej –
Scholaris – portal wiedzy dla nauczycieli
Superbelfrzy RP – kanał grupy nauczycieli, stosujących w swojej pracy nowoczesne technologie; swoje opinie, rozwiązania, inspiracje publikują na blogu
Zintegrowana Platforma Edukacyjna - którą prezentowaliśmy podczas szkoleń z cyklu „Zdalnie odważni – cyfrowo pewni”