13.06.2025 odwiedziła nas grupa uczniów klasy pierwszej pod opieką Pani Bernadety Michalskiej z ZSO im. Jana Pawła II Sióstr Prezentek w Rzeszowie biorąc udział w zajęciach z archeologii eksperymentalnej pt: Matrona ubiera się u Sagariusa. Warsztaty z mody i kosmetyki antycznej przeprowadzonych przez Małgorzatę Mika-Zarebską.
Zajęcia zorganizowane zostały w ramach zainaugurowanych przez Francuskie Ministerstwo Kultury Europejskich Dni Archeologii, podczas, których archeolodzy, nauczyciele i edukatorzy co roku umożliwiają zwiedzającym bezpośredni kontakt z zabytkami sprzed tysięcy lat – oprowadzając po wystawach archeologicznych, zapraszając na prelekcje, warsztaty i pikniki prezentujące bogactwo dziedzictwa archeologicznego.
Byliśmy drugim po Muzeum Okręgowym w Rzeszowie ośrodkiem organizującym wydarzenia w ramach popularyzacji dziedzictwa archeologicznego Europy w Rzeszowie. (Nasza koleżanka Małgorzata Mika-Zarębska kilka dni wcześniej wraz ze Stowarzyszeniem na Rzecz Popularyzacji Kultury Antycznej "Hellas et Roma" uczestniczyła w zorganizowanym przez Wydział Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego Pierwszym pikniku nauki dla młodzieży szkolnej z terenów Podkarpacia w odkrytym niedawno grodzisku scytyjskim Chotyńcu).
W trakcie zajęć bibliotecznych uczniowie zapoznali się z nowinkami modowymi, jak również trendami w antycznej kosmetyce i pielęgnacji ciała na przykładzie fragmentu dzieła „O kosmetyce twarzy kobiecej” Publiusza Owidiusza Naso. Ciekawym wyzwaniem było przełożenie literackiego tłumaczenia dzieła z 1928 r. na gotowy przepis na krem pielęgnujący o właściwościach rozjaśniających.1 Uczniowie próbowali również swoich sił w dostosowaniu antycznych miar masy produktów do współcześnie używanych wielkości. W obliczeniach „ile rzymskich łyżek (cohelar) mieści uncja” pomogły indywidualne zainteresowania uczniów, gdyż odwiedziła nas młodzież, która wybrała biologiczno-chemiczny profil kształcenia.
Zrekonstruowaliśmy również odkryty w Wielkiej Brytanii w 2003 r. tzw. „londinium cream” - rozjaśniający podkład rzymskich matron oraz pierwszy krem do twarzy o właściwościach chłodzących tzw. „unguentum refrigerans” według receptury rzymskiego lekarza Galena.
Zajęcia zakończyliśmy rozgrywkami specjalnie przygotowanej na tę okazję wersji gry „dobble” utrwalającej poznane na zajęciach słownictwo z zakresu mody rzymskiej.
Zorganizowane warsztaty wpisują się w podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2024/2025 m.in.: „Kształtowanie myślenia analitycznego poprzez interdyscyplinarne podejście do nauczania przedmiotów przyrodniczych i ścisłych oraz poprzez pogłębianie umiejętności matematycznych w. kształceniu ogólnym.” .
Wspierając współpracujące z Biblioteką Pedagogiczną szkoły często mamy okazję zaprezentować podczas zajęć bibliotecznych interdyscyplinarne podejście do procesów uczenia się i nauczania, co sprzyja rozwijaniu wśród uczniów kompetencji łączących rozumienie posiadanej wiedzy, umiejętności ich zastosowania oraz strategii radzenia sobie w różnorodnych sytuacjach. Interdyscyplinarne nauczanie jest bowiem odzwierciedleniem tego jak działamy w życiu codziennym, łącząc wiedzę z różnych dziedzin. Silne granice przedmiotowe stanowią barierę w procesie edukacyjnym, gdyż typowe lekcje rzadko dają uczniom możliwość zrozumienia znaczenia interakcji między poszczególnymi dyscyplinami nauki. Dlatego podczas lekcji poświęconych tematom humanistycznym, realizowanym w formie warsztatów chętnie wykorzystujemy metody typowe dla nauk przyrodniczych w postaci doświadczeń, eksperymentów i obserwacji.
Celem tych interdyscyplinarnych działań jest kształtowanie badawczej i poszukującej postawy uczniów, poprzez zapewnienie im kontaktu z procesami zachodzącymi w przyrodzie. Pozwala to wypracować umiejętność dostrzegania problemów, formułowania pytań i hipotez oraz ich weryfikowania w zaplanowanych przez siebie procedurach badawczych. Przykładowo dzięki rekonstrukcji antycznych przepisów na kremy i emulsje zaczerpniętych ze źródeł historycznych bądź odtwarzaniu emulsji czy perfum będących rzadkimi znaleziskami archeologicznymi uczniowie wykorzystują wiedzę i umiejętności z dziedzin takich jak: jak biologia, geografia, fizyka, chemia czy matematyka.
Mają również możliwość kształtowania takich dyspozycji osobowych jak pamięć, spostrzegawczość, dociekliwość, samodzielność w osiąganiu wiedzy i umiejętności czy inicjatywa twórcza. Takie podejście sprzyja odkrywaniu wiedzy przez uczniów wpisując się w strategię edukacyjną IBSE (Inquiry-Based Science Education) wpływającą na rozwijanie wśród uczniów umiejętności zorientowanych na przyszłość, które mogą stanowić jeden z fundamentów do osiągnięcia sukcesu w dynamicznym środowisku zawodowym. Zajęciom towarzyszyła również wystawa książek z naszej Biblioteki, zakupionych w ramach „Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa”, dzięki którym uczniowie mogli rozwinąć zainteresowania i pogłębić wiedzę zdobytą na zajęciach.
#JEArcheo
1. Współczesne techniki badawcze potwierdziły rozjaśniające właściwości substancji roślinnych zastosowanych do produkcji kremu. Por. Garasińska Ewa, Surowce kosmetyczne w „De medicamina faciei Feminae Owidiusza i ich zastosowanie. Cz. 1, Surowce roślinne.// Postępy Kosmetologii : kwartalnik pod patronatem Niepublicznej Wyższej Szkoły Kosmetycznej we Wrocławiu. 2081-2949. Vol. 1[!], nr 4 (2010), s. 173-179 [Academica, dostęp: 02.02.2025]
