„Czy wcześniaki potrzebują wczesnego wspomagania rozwoju?”, Małgorzata Wójtowicz-Szefler
„Pierwsze dni lub tygodnie życia wcześniaka są bardzo ciężkie zarówno dla niego, jak i jego bliskich. Czasem tylko intensywna opieka medyczna pozwala mu przeżyć. Na początku dziecko wymaga uważnego monitorowania podstawowych funkcji życiowych (takich jak wydolność oddechowa czy krążeniowa), rozwoju mózgu i układu nerwowego, narządów zmysłów, aktywności spontanicznej, jedzenia itp. Choć w małych bohaterach drzemie nieopisana siła, w pierwszych chwilach życia potrzebują wsparcia wielu osób – pielęgniarek, lekarzy, rehabilitantów, a także rodziców, psychologów, pedagogów czy innych specjalistów, aby odzyskać zdrowie fizyczne i psychiczne. Na oddziałach neonatologicznych czynione są odpowiednie starania pozwalające w możliwie jak największym stopniu zapobiegać negatywnym skutkom niedojrzałości wcześniaków.”
W: Dzieci przedwcześnie urodzone : możliwości wsparcia i pomocy. - Warszawa : Difin, 2018. - S. 13-28
Zamów skan: Dzieci przedwcześnie urodzone
„Czynniki wpływające na rozwój mowy w kontekście wcześniactwa”, Weronika Sieniawska
„Wcześniaki mierzą się z problemami wynikającymi z niedojrzałości narządów i funkcji. Autorka omawia specyfikę tych trudności i wskazuje na ich konsekwencje, które mogą mieć wpływ również na późniejsze trudności z nabywaniem mowy… Wczesna interwencja logopedyczna obejmuje dzieci już od pierwszych chwil ich życia. W świetle badań i praktyki zwraca się dużą uwagę nie tylko na aspekt mowy, ale również na jej podłoże anatomiczne, fizjologiczne i środowiskowe.”
Forum Logopedy. - 2022, nr 52, s. 20-24
Zamów skan: Forum Logopedy
„Dyslalia, dysleksja i inne problemy u dziecka przedwcześnie urodzonego : studium przypadku”, Ewa Kaptur, Jolanta Sławek
„Dzieci urodzone przedwcześnie znajdują się w grupie ryzyka dzieci, u których mogą wystąpić czynniki negatywnie oddziałujące na ich rozwój psychoruchowy, emocjonalny i społeczny. Wcześniactwo jest główną przyczyna śmiertelności okołoporodowej (ok. 80%) noworodków oraz odległych powikłań neurologicznych. Znacząca większość (ok. 95%) uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego dokonuje się w okresie płodowym i noworodkowym, a liczba powikłań pojawiających się w pierwszych tygodniach życia dziecka jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia jego dojrzałości przy urodzeniu.
Dzieci przedwcześnie urodzone dotykają problemy związane z oddychaniem oraz odbieraniem bodźców wzrokowych słuchowych. W obrębie chorób układu oddechowego najczęściej wskazuje się na zespół zaburzeń oddychania (ZZO) dysplazję oskrzelowo-płucną (BPD) czy przewlekłą chorobę płuc (CLD), które wiążą się z niedotlenieniem. Patologie w obrębie narządu wzroku u wcześniaków objawiają się m.in. retinopatią, czyli chorobą oka. w wyniku której dochodzi do nieprawidłowego rozwoju siatkówki, a w konsekwencji – nawet do całkowitej utraty wzroku, Natomiast zaburzenia słuchu mogą wystąpić zarówno jako następstwo nieprawidłowości w okresie rozwoju płodowego, jak i jako skutek uboczny działania leków ototoksycznych podawanych w trakcie leczenia np. zaburzeń oddychania. W grupie zaburzeń mogących wystąpić u wcześniaków wskazuje się także na te, które są konsekwencją niedojrzałości lub braku odruchów ustno-twarzowych U dzieci urodzonych przedwcześnie mogą być zniesione odruchy: szukania, ssania, lizania. ryjkowy i żuchwowy. Prowadzi to m. in. do poważnych trudności z efektywną koordynacją ssania, połykania oddychania, a w efekcie - do problemów z prawidłowym poborem pokarmu oraz właściwym rozwojem poszczególnych etapów mowy. Zaburzenia w obszarze orofacjalnym przyczyniają się również do problemów sensorycznych, objawiających się nad- lub podreaktywnością poszczególnych sfer obszaru ustno-twarzowego.
Wśród zaburzeń pojawiających się w rozwoju dzieci przedwcześnie urodzonych wymienia się patologie poznawcze i emocjonalne oraz trudności poznawcze i psychopedagogiczne. Są one zwykle wynikiem łagodnych dysfunkcji mózgowych. W pierwszych etapach rozwoju dziecka objawiają się m. in. niepokojem, nadpobudliwością. płaczliwością, zaburzeniami snu oraz trudnościami karmieniu', Wraz ze wzrostem dziecka do problemów tych dochodzą często: opóźnienie rozwoju mowy, wady artykulacyjne, zaburzenia koncentracji i uwagi, zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, zaburzenia równowagi, zaburzenia motoryki małej. W momencie pójścia dziecka do przedszkola mogą ujawnić się problemy z adaptacją w grupie rówieśniczej oraz somatognostyczne (trudności w orientacji co do schematu własnego ciała oraz w czasie i przestrzeni). Z kolei na etapie szkolnym często pojawiają się problemy o charakterze dyslektycznym.”
Forum Logopedy. - 2020, nr 38, s. 11-17
Zamów skan: Forum Logopedy
„Diagnoza i planowanie pracy terapeutycznej z dzieckiem w wieku przedszkolnym z zaburzeniami i deficytami rozwoju”, Anna Franczyk, Katarzyna Krajewska
„Edukacja przedszkolna jest bardzo ważna dla wszechstronnego rozwoju każdego dziecka, w tym także dziecka urodzonego przedwcześnie. Oprócz funkcji opiekuńczych przedszkole kształtuje dojrzałość emocjonalną, rozwija samodzielność, uczy funkcjonowania w grupie rówieśniczej, uczy wzajemnych relacji i współdziałania z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dziecko to mała istota, która uczy się, poznając, poznaje, ucząc się. Doznając i dostrzegając otaczający je świat, tworzy jego obraz. Nauczyciele, terapeuci, rodzice, przyjaciele, kształtując osobowość dziecka, mają ogromny wpływ na to, jakim będzie człowiekiem. Postępując zgodnie z intencją Janusza Korczaka „…mów dziecku, że jest dobre, a właśnie takim się stanie…”, kształtujemy małą istotę, której rozwój, osiągnięcia i sukcesy są wymiarem naszej pracy. Pozytywne nastawienie, akceptacja i realizacja jego potrzeb są drogą do wszechstronnej stymulacji rozwoju dziecka. Proces uczenia się małego dziecka, w tym również przedwcześnie urodzonego, o specjalnych potrzebach edukacyjnych, polega na dążeniu do wiedzy, umiejętności i doświadczeń.”
W: Dzieci przedwcześnie urodzone : możliwości wsparcia i pomocy. - Warszawa : Difin, 2018. - S. 113-131
Zamów skan: Dzieci przedwcześnie urodzone
„Kiedy rodzi się skrajny wcześniak”, Agnieszka Szymanik
„Adam od urodzenia walczy o życie i daje z siebie wszystko. Nieustannie goni swoich rówieśników w rozwoju. Jest od początku wspierany przez rodziców, dziadków i terapeutów. Adam pozostaje pod opieką i kontrolą neurologa, pulmonologa, endokrynologa, lekarza rehabilitacji, okulisty i optometrysty. Dziś rozwój Adama nadal jest nieharmonijny, jednak Adam nie zauważa jeszcze swoich słabych stron. Jest szczęśliwym chłopcem i bierze z życia garściami. Podąża za swoimi rówieśnikami, a zadaniem nas dorosłych jest rozwijanie jego mocnych stron i wspieranie w zakresie niwelowania trudności. Życie ze skrajnym wcześniakiem nie jest łatwe, to ogromne wyzwanie, ale warto podjąć ten trud, by wieczorem móc usłyszeć „kocham Cię najmocniej na świecie.”
Integracja Sensoryczna. - 2021, nr 4, s. 47-49
Zamów skan: Integracja Sensoryczna
„Mózg wcześniaka”, Krystyna Rymarczyk
„Na rozwój poznawczy i emocjonalny każdego dziecka istotnie wpływa możliwość stałej interakcji, szczególnie z matką. Zgodnie z współczesnymi założeniami psychologii rozwojowej, skoordynowane, przewidywalne i co istotne, powtarzalne interakcje między matką a dzieckiem oraz ojcem a niemowlęciem, pozwalają dziecku na prawidłowy rozwój emocjonalny, w tym zdolności regulacji emocji i socjalizację. Interakcje te w dużej mierze kształtowane są poprzez oddziaływania oksytocyny - hormonu, który nie tylko wzmacnia więź matki i dziecka zaraz po porodzie, ale także odpowiada za relacje społeczne i kształtuje zachowania emocjonalne dziecka. W przypadku przedwczesnego porodu, zwykle w wyniku konieczności przebywania dziecka w szpitalu dochodzi do separacji matki z dzieckiem, co znacząco ogranicza możliwości interakcji synchronicznych. Postuluje się, aby pomimo specyficznych warunków panujących na OIOM-ach dla noworodków, umożliwiać matkom jak najczęstszy kontakt z dziećmi.”
Integracja Sensoryczna. - 2021, nr 4, s. 13-18
Zamów skan: Integracja Sensoryczna
„Problem gotowości szkolnej dzieci przedwcześnie urodzonych”, Paulina Michalska, Anna Szymanik-Kostrzewska, Małgorzata Wójtowicz-Szefler
„W Informatorze dla rodziców 5- i 6-latków, wydanym w postaci bezpłatnej publikacji w ramach projektu „Nasza poradnia: pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla zwiększenia szans edukacyjnych dzieci z powiatu limanowskiego i okolic”, za elementy składowe gotowości szkolnej uznano:
- Dojrzałość szkolną w zakresie rozwoju fizycznego – wymagane wzrost i waga dziecka (120 cm, 23 kg) oraz umiejętności związane z motoryką dużą (koordynacja ruchów, równowaga, zwinność ruchów) oraz motoryką małą (skoordynowane i płynne ruchy rąk pozwalające na pisanie i rysowanie).
- Dojrzałość szkolną w zakresie procesów poznawczych – umiejętność skupiania uwagi przez mniej więcej pół godziny, sterowanie uwagą (uwaga dowolna) pozwalające na trwałe zapamiętywanie wybranych treści, zdolności w zakresie percepcji wzrokowej (pozwalające na różnicowanie elementów liter i zależności między nimi) i percepcji słuchowej (odróżnianie wszystkich głosek, dzielenie wyrazów na głoski, łączenie głosek w wyrazy, różnicowanie rymów i rytmu mowy), myślenie (rozumienie prostych zasad, pojęć, reguł, prawidłowości, wnioskowanie przyczynowo-skutkowe i klasyfikowanie pojęciowe obiektów) oraz mowa (prawidłowe wymawianie głosek, porozumiewanie się pełnymi zdaniami, zasób słów na tyle duży by rozumieć polecenia nauczyciela oraz czytane teksty).
- Dojrzałość szkolną w zakresie emocjonalno-motywacyjnym – zdolność kontroli emocji (zwłaszcza złości), poczucie obowiązku i odpowiedzialności za siebie, odporność na zniechęcenie w obliczu trudności, czerpanie przyjemności z poznawania świata (wytrwałość w badaniu go) i ukształtowane uczucia społeczne (współczucie, przyjaźń).
- Dojrzałość szkolną w zakresie rozwoju społecznego – poczucie przynależności do grupy oraz zrozumienie podstawowych zasad i norm społecznych wiążące się z umiejętnością podejmowania działań prospołecznych, funkcjonowania w grupie i porównywania siebie z innymi.”
W: Dzieci przedwcześnie urodzone : możliwości wsparcia i pomocy. - Warszawa : Difin, 2018. - S. 168-184
Zamów skan: Dzieci przedwcześnie urodzone
„Rola jakości interakcji rodzic-dziecko w rozwoju komunikacyjno-językowym dzieci przedwcześnie urodzonych. Przegląd wybranych badań i programów terapeutycznych = The role of the quality of parent-child interactions in communication and language development in preterm born children. Review of research and therapeutic programs”, Anna Filip, Anna Ochał-Zalewska
„Wyniki badań pokazują, że jakość interakcji pomiędzy dzieckiem przedwcześnie urodzonym a jego rodzicami zależy od i kształtuje się w wyniku zachowań i cech wnoszonych we wspólny kontakt zarówno przez dziecko, jak i przez jego opiekunów, a wzajemność czy też dwukierunkowość oddziaływań poszczególnych czynników w ramach kontaktu ma znaczenie dla dalszego rozwoju dziecka. Coraz więcej badań koncentruje się zatem na projektowaniu i badaniu skuteczności oddziaływań czy też programów mających na celu wspieranie nie tylko kompetencji dziecka, ale także rodziców oraz diadycznych i triadycznych interakcji dziecko--rodzice. Wyniki metaanaliz wskazują, że programy wspierające rodziców i te, w których oddziaływanie skupia się na poprawie interakcji z dzieckiem, obniżają poziomu lęku u rodziców oraz zwiększają ich poczucie sprawstwa i kompetencji. W' ich wyniku rodzice oceniają swoją relację z dzieckiem jako bardziej satysfakcjonującą, a jego zachowania są dla nich bardziej zrozumiałe. Ponadto poprawia się jakość wzajemnych interakcji oraz zdolność do osiągania w niej wzajemnej synchronii. Uczestnictwo dziecka w programie interwencyjnym wywiera też pozytywny wpływ na ogólny poziom jego rozwoju, mierzony zarówno zaraz po zakończeniu oddziaływań, jak i w późniejszych latach”
Psychologia Rozwojowa. - T. 26, nr 4 (2021), s. 9-21
Zamów skan: Psychologia Rozwojowa
„Rola specjalisty pracującego z dzieckiem : wsparcie psychiczne dla rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie oraz z wadami wrodzonymi”, Monika Dragunajtys-Sudoł
„Czas oczekiwania na narodziny nie tylko służy przygotowaniu dziecka do samodzielnej egzystencji, ale również pozwala rodzicom przygotować się do nowej roli i nawiązać oraz wzmocnić więź z dzieckiem. Rodzice oceniają siebie przez pryzmat stanu zdrowia dziecka, poziomu jego rozwoju czy osiągnięć. Kiedy dziecko rodzi się chore lub istnieje wysokie ryzyko za istnienia poważnych konsekwencji dla zdrowia w wyniku przedwczesnego porodu, znacząco wpływa to na samoocenę rodziców, wywołując w nich spadek poczucia własnej wartości, przekonania o tym, że tkwi w nich jakaś wada czy defekt. Jednocześnie proces przygotowania do rodzicielstwa zostaje nagle przerwany, a wyidealizowany obraz dziecka i relacji z nim ulega zderzeniu z rzeczywistością. Odizolowanie od dziecka, ograniczenie naturalną potrzeby kontaktu fizycznego w związku z koniecznością prowadzenia interwencji medycznych wpływa negatywnie nie tylko na emocje rodziców, ale również na kształtowanie się więzi z noworodkiem. Wcześniactwo nie tylko negatywnie wpływa na rozwijający się układ nerwowy, niedojrzałość biologiczną i powikłania medyczne, ale stanowi czynnik ryzyka zaburzeń rozwojowych poprzez związki z jakością relacji dziecko – rodzice. Kmita {2018) podkreśla, że, jakość interakcji między matką, ojcem i dzieckiem lub diagnostę/terapeutą, rodzicem i dzieckiem oraz niski poziom stresu matki wpływa znacząco pozytywnie na rozwój społeczny dziecka. Kiedy natomiast matka odczuwa silny stres, a współpraca w triadzie jest gorsza. ma to zdecydowanie negatywny wpływ na rozwój zarówno społeczny, jak i poznawczy dziecka.”
Forum Logopedy. - 2019, nr 33, s. 50-53
Zamów skan: Forum Logopedy
„Rozwój mowy dzieci przedwcześnie urodzonych” Ewa Kaptur
„Przedwczesny poród niesie za sobą wiele konsekwencji dla zdrowia i rozwoju dziecka we wszystkich jego sferach. W wypadku powikłań, będących następstwem uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, może dojść do patologii narządów wzroku i słuchu, funkcji poznawczych oraz motorycznych, a także zaburzeń w rozwoju psychoruchowym i w mowie, obserwowanych już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Często jednak następstwa wcześniactwa odczuwane są dopiero w późniejszych etapach rozwoju. Dlatego tak ważna jest właściwa diagnoza medyczna, otoczenie dziecka specjalistyczną opieką lekarską, przekazanie rodzicom/opiekunom informacji na temat ryzyka i możliwych powikłań, które mogą wystąpić u dziecka urodzonego przed czasem. Dotyczy to również opieki sprawowanej przez terapeutów, w tym logopedów którzy będą wspierać prawidłowy rozwój mowy dziecka od początku, a w razie wystąpienia trudności w nabywaniu mowy i języka włączą odpowiednie procedury terapeutyczne”
Forum Logopedy. - 2023, nr 54, s. 5-10
Zamów skan: Forum Logopedy
„Standard wspierania rozwoju noworodka urodzonego przedwcześnie : jak wygląda NIDCAP? Dlaczego jest ważny dla rozwoju dziecka?”, Aleksandra Mikołajczak
„Środowisko intensywnej terapii noworodka i wcześniaka stanowi potencjalne źródło różnych czynników stresogennych, które mogą mieć niekorzystny wpływ' na mózg, będący w fazie intensywnego rozwoju. Za czynniki stresowe uznaje brak ciągłej obecności matki, a także nadmierną stymulację takimi doznaniami jak światło, dźwięk i ból. NIDCAP to kompleksowy program mający na celu zmniejszenie stresu środowiskowego, wspieranie dojrzewania neurobehawioralnego niemowlęcia, a także promowanie wczesnych relacji rodzic - dziecko”
Forum Logopedy. - 2019, nr 33, s. 62-66
Zamów skan: Forum Logopedy
„Stawanie się rodzicami wcześniaka : zrozumienie emocji” Marta Heleniak
„Poród wcześniaka to z reguły nagła sytuacja. Jeśli jednak mamy na to czas, ordynator rozmawia z mamą lub obojgiem rodziców. Omawia sytuację, postępowanie po porodzie. Wręcza im stworzony przez nas informator. Ta niewielka książeczka w przyjazny sposób opowiada o najważniejszych aspektach funkcjonowania naszego oddziału. Omawiamy codzienność, z jaką będą się mierzyć każdego dnia, sprzęt, pojęcia, z jakimi przyjdzie im się zetknąć. Przedstawiamy personel i odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania. Rodzice, z którymi rozmawiałam, mówili, że w tamtym okresie było to dla nich niezwykle ważne i pomocne.
Kiedy maluszek jest już zaopatrzony na oddziale, staramy się jak najszybciej pokazać go mamie. Ten pierwszy kontakt zazwyczaj wiąże się z potokiem łez. Każda mama wcześniaka czuje w tym momencie to samo - poczucie winy, strach, niedowierzanie i szok spowodowany widokiem dziecka. W tym momencie nasze wsparcie i drobne gesty są kluczowe. Nie kosztują nas nic, a sprawią, że to pierwsze zderzenie z rzeczywistością będzie ciut łatwiejsze, Staramy się zwracać do niej po imieniu — to ułatwia nawiązanie kontaktu. Tłumaczymy prostymi słowami, czym jest rurka intubacyjna, respirator, nCPAP. Wyjaśniamy przyczyny obecności sondy i zapewniamy, że każda kropla maminego mleka będzie dla dziecka najlepszym lekiem. Zachęcamy do częstego kontaktu i zapewniamy, że zrobimy co tylko w naszej mocy, aby wszystko skończyło się dobrze. Lekarz udziela informacji na temat stanu zdrowia dziecka.
W kolejnych dniach wspieramy rodziców w nauce pielęgnacji bohatera/bohaterki. Uczymy ich prawidłowej techniki mycia, dezynfekcji dłoni. Stopniowo wdrażamy w opiekę. Zaczynamy od nauki dotyku, pokazując, jaki wcześniak lubi, a jaki będzie sprawiał mu dyskomfort. Następna lekcja to zmiana pieluszki, położenia czujnika saturacji, kolejna – nauka pozycjonowania dziecka. Każda z nich sprawia, że czują się pewniej jako rodzice wyjątkowego dziecka. To ich kamienie milowe, z których są niezwykle dumni.”
Magazyn Pielęgniarki i Położnej. - 2021, nr 10, s. 35-37
Zamów skan: Magazyn Pielęgniarki i Położnej
„Szczęście za wcześnie”, Anna Janiszewska
„Oczekiwanie na dziecko to zarówno radość, ekscytacja, jak i lęk, stres, obawa, czy wszystko na pewno przebiegnie pomyślnie. Obaw i stresu jest znacznie więcej, gdy poród rozpoczyna się niespodziewanie i na długo przed czasem. Każdego roku rodzi się ok. 15 milionów wcześniaków, czyli dzieci, które przyszły na świat przed 37., a po 22. tygodniu ciąży, niezależnie od urodzeniowej masy ciała. Lekarze mówią też o „skrajnym wcześniactwie”, czyli noworodkach urodzonych przed 32. tygodniem ciąży. Wiele spośród nich cierpi na długoterminowe schorzenia fizyczne i neurologiczne, a co piętnasty wcześniak (przeważnie urodzony przed 28. tygodniem ciąży) niestety umiera krótko po urodzeniu. Dlaczego rodzą się za wcześnie? Przyczyny są często następstwem kombinacji kilkudziesięciu czynników społecznych i medycznych. Najważniejsze z nich to: wiek matki (poniżej 16. lub powyżej 35. roku) i przemęczenie (praca ponad 40 godzin tygodniowo, w warunkach szkodliwych dla zdrowia, ciężka praca fizyczna w trakcie ciąży), krótki odstęp od poprzedniej ciąży, niedożywienie ciężarnej, stosowanie używek w trakcie ciąży, brak wsparcia ze strony rodziny…”
Charaktery. - 2013, nr 9, s. 46-49
Zamów skan: Charaktery
„Terapia zaburzeń karmienia u dziecka urodzonego przedwcześnie : studium przypadku”, Katarzyna Kowalska
„Od pierwszych chwil swojego życia wcześniaki specjalnego traktowania. Potrzeba wielospecjalistycznej opieki nad wcześniakiem wynika z wieloukładowej niedojrzałości, co skutkuje brakiem pełnej funkcjonalności poszczególnych układów.
Dzieci przedwcześnie urodzone znajdują się w grupie ryzyka zaburzeń karmienia. Liczba nieprzyjemnych doświadczeń gromadzonych przez wcześniaki od pierwszych chwil życia odciska piętno na ich rozwoju. Umiejętność karmienia jest jedną z funkcji, staje się nie lada wyzwaniem zarówno dla dziecka, jak i dla personelu szpitalnego czy rodziców wcześniaka. Zbyt wczesne forsowanie nauki karmienia, w tym stymulowanie odruchu ssania w przypadku, kiedy dziecko nie jest na to gotowe, może mieć negatywne skutki w rozwoju funkcji jedzenia. Co więcej bodźce towarzyszące wcześniakom przebywającym na intensywnej terapii noworodka nie przypominają tych fizjologicznych, Mimo starań specjalistów procedury niezbędne do podtrzymania życia wymagają użycia głośnej aparatury, wykonania wkłuć, podłączenia wentylacji, co nie tworzy sprzyjającego środowiska dla rozwoju niedojrzałego organizmu. Nagromadzenie zbyt intensywnych bodźców, najczęściej dźwiękowych i dotykowych, powoduje wygórowanie reakcji albo zniesienie niektórych odruchów i ograniczenie aktywności prowadzącej do poznawania świata otaczającego dziecko. To może skutkować powstaniem nadwrażliwości w poszczególnych układach sensorycznych lub wypracowaniem strategii unikania czyli zamykania się na bodźce płynące z otoczenia,”
Forum Logopedy. - 2019, nr 33, s. 22-26
Zamów skan: Forum Logopedy
„Trudności w karmieniu wcześniaków i ich konsekwencje”, Ewa Winnicka
„Brak dostatecznej wiedzy merytorycznej dotyczącej rozwoju funkcji pobierania pokarmów oraz czynników mających znaczenie dla prawidłowego rozwoju karmienia, brak umiejętności rozpoznawania stanów gotowości noworodka do karmienia doustnego czy też brak umiejętności manualnych do wspierania i regulacji napięcia mięśniowego dziecka mogą obniżać efektywność, jakość i komfort karmienia doustnego. Poza tym utrwalenie nieprawidłowych wzorców i reakcji postaci nawyków realizowanych w późniejszym życiu może prowadzić do utrzymywania się niechęci do jedzenia i do niedożywienia, utrwalać nieprawidłowe wzorce ustno-motoryczne, prowadzić do nieprawidłowości w zakresie rozwoju mowy oraz wpływać na nieprawidłową funkcjonalną organizację mózgu.”
Forum Logopedy. - 2017, nr 22, s. 12-16
Zamów skan: Forum Logopedy
„Umiejętności osoby karmiącej dzieci urodzone przedwcześnie”, Ewa Winnicka
„Noworodki urodzone przedwcześnie to grupa pacjentów szczególnego ryzyka w zakresie zaburzeń karmienia, a w konsekwencji również zaburzenia związanego z karmieniem oraz niedożywienia jakościowego i (lub) ilościowego. Trudności, na jakie napotykają rodzice podczas karmienia, pojawiają się we wczesnym okresie życia dzieci urodzonych przedwcześnie, często na starcie, tj. podczas nauki karmienia doustnego lub w okresie, kiedy wprowadzane są nowe techniki karmienia albo nowe konsystencje i tekstury pokarmów. Często przyczynami takiego stanu rzeczy są: brak gotowości dziecka do rozwijania funkcji pobierania pokarmów i (lub) negatywne doświadczenia związane z karmieniem doustnym. Stosowanie odpowiednich technik w okresie przechodzenia z karmienia enteralnego, czyli najczęściej zgłębnikiem dożołądkowym, na karmienie doustne może podnieść efektywność i bezpieczeństwo karmienia doustnego noworodków oraz przygotować je do prawidłowego rozwoju funkcji pobierania pokarmów nie tylko w warunkach oddziału szpitalnego. ale także w przyszłości, w okresie zmiany konsystencji pokarmów i nabywania nowych technik karmienia właściwych dla wieku dziecka.”
Forum Logopedy. - 2019, nr 33, s. 33-37
Zamów skan: Forum Logopedy
„"Wcześniak" w przedszkolu i w szkole - wybrane aspekty rozwoju i edukacji przedwcześnie urodzonej Zosi”, Elżbieta Woszczyk
„Narodziny dziecka są ważnym wydarzeniem w życiu każdej rodziny. Jednak, gdy przygotowania do przyjścia na Świat człowieka zostają gwałtownie przerwane, ani noworodek, ani jego rodzice nie są w pełni gotowi na ten moment. Przedwcześnie urodzone dziecko musi poradzić sobie z samodzielnym oddychaniem, nowym Środowiskiem, byciem dotykanym, odczuwaniem bólu koniecznych zabiegów medycznych, długotrwałym oddaleniem od matki. Sytuacja ta powoduje, że dziecko może ponosić w przyszłości konsekwencje, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Przedwczesny poród to także przyspieszone „narodziny” rodzica, który nagle musi radzić sobie z często niezrozumiałymi dla niego procedurami medycznymi, nierozumieniem swojego dziecka, którego wyobrażenie tak bardzo odbiega od rzeczywistości i niekiedy wcześniejszych doświadczeń rodzicielskich oraz z własnymi ambiwalentnymi emocjami.”
Nauczanie Początkowe. - 2016/2017, nr 3, s. 54-69
Zamów skan: Nauczanie Początkowe
„Więź emocjonalna pomiędzy rodzicami a dzieckiem przedwcześnie urodzonym”, Ewelina Kłak
„Przedwczesny poród jest na ogół traumatycznym doświadczeniem zarówno dla rodziców, jak i dla samego dziecka. Sytuacja wymarzonych narodzin oraz towarzysząca im euforia i pozytywne emocje zostają zamienione w atmosferę pełną niepokoju i lęku o zdrowie dziecka. Wcześniactwo z uwagi na liczne konsekwencje z nim związane staje się problemem medycznym, psychologicznymi i społeczno-ekonomicznym.
W niniejszym artykule chciałabym poddać analizie więzi emocjonalne pomiędzy rodzicami a takim dzieckiem oraz doświadczenia rodziców związane z przedwczesnym porodem, a także emocje towarzyszące rodzicom po narodzinach wcześniaka.”
Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2016, nr 4, s. 38-45
Zamów skan: Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze
„Wpływ pozytywnej i negatywnej stymulacji sensorycznej wcześniaka na dobrostan dziecka w Oddziałach Intensywnej Terapii Noworodka” Magdalena Wysocka-Jajko
„Wiele kobiet wiadomość o zajściu w ciążę odbiera w sposób pozytywny; a często wiąże ją ze spełnieniem marzenia o dziecku. Każdy kolejny miesiąc oczekiwania pomaga przyszłym rodzicom stopniowo oswajać się z myślą, że za jakiś czas ich życie się zmieni. Czasami jednak może mieć miejsce sytuacja, na którą trudno się przygotować, kiedy to dziecko przychodzi na świat wcześniej niż zakłada fizjologiczny czas trwania ciąży. Zamiast długo wyczekiwanego przez każdą przyszłą mamę spotkania z dzieckiem po narodzinach i kontaktu „skóra do skóry", noworodek natychmiast zostaje przetransportowany w inkubatorze do Oddziału Intensywnej Terapii. Tutaj wcześniaki mają zapewnioną ciągłą opiekę oraz specjalistyczny sprzęt ratujący życie. Dzieci urodzone przedwcześnie już od pierwszych chwil życia wymagają specjalistycznej opieki medycznej. Wcześniaki rodzą się z niską masą urodzeniową — zwykle poniżej 2500 g. Cechuje je żywoczerwona, cienka skóra, którą pokrywa meszek płodowy, mała, pomarszczona twarzyczka i nieduża ilość tkanki podskórnej. Widokiem przypominają „miniaturkę noworodka", czasami mogącą zmieścić się w jednej dłoni.
Grupę wcześniaków można podzielić w dwojaki sposób: względu na wiek ciążowy lub ze względu na urodzeniową masę ciała. W pierwszym podziale istotny jest ukończony tydzień ciąży, w którym doszło do porodu (np. noworodek, który ukończył 37. tydzień ciąży uznawany jest już za dziecko donoszone). Druga metoda jest pośrednio powiązana z aspektem wcześniactwa, ponieważ może ona obejmować także dzieci donoszone urodzone z niską masą ciała.”
Integracja Sensoryczna. - 2021, nr 4, s. 27-36
Zamów skan: Integracja Sensoryczna
„Wpływ wcześniactwa na rozwój mowy”, Justyna Reneteau
„Według Sibertinnanc (2001), następstwa wcześniactwa możemy podzielić na dwie główne grupy. Do pierwszej należą wczesne następstwa. zwane „poważnymi", które dotyczą w szczególności zaburzeń neurologicznych DO drugiej grupy zaliczamy tzw. późne następstwa. o których mówi się, że są „niewielkie" lub „łagodne”. Mimo wszystko wcześniaki, u których zaburzenia neurologiczne nie zostały wykryte, mogą w późniejszym rozwoju mieć trudności różnego rodzaju, np. trudności szkolne, zaburzenia neuropsychologiczne czy nieprawidłowości dotyczące zachowania.
- Trudności szkolne bardziej widoczne u wcześniaków niż u dzieci urodzonych o czasie. Larroque opisuje rozwój dzieci 5- i 8-letnich, urodzonych między 24. i 32. tygodniem. Według jego badań, w wieku 8 lat 5% wcześniaków uczęszczało do szkoły specjalnej, 95% - do standardowej placówki. a ich poziom intelektualny był niższy niż u dzieci urodzonych o czasie i częściej powtarzały klasę (18% wcześniaków w po równaniu z 5% dzieci urodzonych o czasie).
- Zaburzenia neuropsychologiczne - dyspraksja i (lub) zaburzenia wzrokowo- przestrzenne występują częściej u wcześniaków niż u dzieci urodzonych o czasie.
- Zaburzenia zachowania - dziecko może charakteryzować się dużą nietolerancją, frustracją niestabilnością poważnymi zaburzeniami odżywiania i zaburzeniami relacji (typu psychotyczny lub autystyczny). Według badań, zaburzenia zachowania dotyczą od 1O do 17 wcześniaków (Carvajal 2002), Larroque (2008) potwierdza możliwość tych samych zaburzeń zachowania i dodatkowo pisze o nadpobudliwości. występującej u 17% dzieci przedwcześnie urodzonych (w porównaniu z dzieci urodzonych o czasie). Poza tym, według Fanc (2008), istnieje zależność między zaburzeniami przewiązania (rodzic wcześniaka wielokrotnie znalazł się w sytuacji. w której życie dziecka jest zagrożone) a deficytem uwagi (nadpobudliwością) u dziecka”
Forum Logopedy. - 2021, nr 41, s. 50-54
Zamów skan: Forum Logopedy
„Wspomaganie więzi fizycznej i uczuciowej między dzieckiem przedwcześnie urodzonym a opiekunem:, Małgorzata Wójtowicz-Szefler
„Całe wczesne dzieciństwo można określić jako czas wzajemnego poznawania się dziecka i jego otoczenia społecznego. Rozwój niemowląt i małych dzieci nie jest możliwy bez udziału osób dorosłych zapewniających dziecku przetrwanie i poczucie bezpieczeństwa. Niemowlę przytulane i obdarzane miłością czuje się częścią kogoś, elementem świata mamy lub taty i jest mu to potrzebne, aby wytworzyć z osobą bliską więź. Najbardziej znaczące więzi i relacje to zazwyczaj te rodzinne. Od rodziców małego dziecka wymaga się wrażliwości na jego potrzeby i płynące od niego sygnały oraz zdolności do nawiązywania z nim więzi. Rodzina z kolei uczestniczy w relacjach z otaczającymi ją większymi społecznościami i kulturami, zapewniając dziecku prawidłowy rozwój społeczny, który jest niezbędny do rozwoju pozostałych sfer – fizycznej, poznawczej, emocjonalnej czy osobowości.”
W: Dzieci przedwcześnie urodzone : możliwości wsparcia i pomocy. - Warszawa : Difin, 2018. - S. 46-75
Zamów skan: Dzieci przedwcześnie urodzone
„Wzorce przetwarzania sensorycznego u dzieci urodzonych przed czasem w wieku 6 lat”, Serkan Pekcetin, Bagdagül Saridas, Zeynep Üstünyurt, Hülya Kayihan
„Celem tego badania było porównanie wzorców przetwarzania sensorycznego dzieci urodzonych przed czasem i o czasie w wieku 6 lat. Do oceny wzorców przetwarzania sensorycznego wykorzystano profil sensoryczny (SP; W. Dunn, 1999). Porównaliśmy sekcje i wyniki czynników SP 118 dzieci urodzonych przed czasem i 158 urodzonych o czasie, w wieku 6 lat. Wcześniaki różniły się od urodzonych o czasie rówieśników we wszystkich sekcjach i wynikach czynników poza współczynnikiem „siedzący”. Waga urodzeniowa, wiek ciążowy i liczba dni spędzonych na oddziale intensywnej terapii neonatologicznej były skorelowane z trudnościami z zakresu przetwarzania sensorycznego. Zdolności przetwarzania sensorycznego wcześniaków powinny być oceniane w wieku 6 lat, a interwencje z zakresu terapii zajęciowej powinny być wdrażane w razie potrzeby”
Integracja Sensoryczna. - 2021, nr 4, s. 5-12
Zamów skan: Integracja Sensoryczna
„Zabawy werbalne i komunikacyjne w pracy z dzieckiem przedwcześnie urodzonym z wykorzystaniem Logodogo - od wyrazu do zdania, od litery do czytania”, Anna Franczyk
„Ważnym elementem oddziaływań wychowawczych jest integrowanie podopiecznych z otoczeniem, rozwijanie ich umiejętności i sprawności komunikacyjnych, kształtowanie empatii, czyli umiejętności współdziałania, rozumienia stanów emocjonalnych innych ludzi. Reagowanie na stan drugiej osoby, rozumienie ich i możliwość przewidywania uczuć, myśli innych, dzięki przyjęciu ich sposobu widzenia rzeczywistości, pozwala nawiązać więzi między dziećmi i otaczającym je światem, oparte na wzajemnej akceptacji, szacunku i tolerancji. W przypadku Logodogo funkcję partnera interakcji, z którym dziecko nawiązuje relację, pełni pies… Wyróżnia go łagodny, radosny charakter i zrównoważona psychika. Łatwo nawiązuje kontakt z człowiekiem i ma szczególnie przyjazne nastawienie do dzieci. Jest cierpliwy, wytrwały i niezwykle szybko się uczy. Każdy z psów biorących udział w zajęciach ma minimum kilkuletnie doświadczenie w dogoterapeutycznej pracy z dziećmi zarówno zdrowymi, jak i niepełnosprawnymi. Logodogo to zajęcia dla dzieci o harmonijnym rozwoju, jak również dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Założenia metody Logodogo:
- zajęcia rozwijające i usprawniające komunikację werbalną i językową, dające możliwość usprawniania i rozwijania czynności praksyjnych aparatu artykulacyjnego,
- działania profilaktyczne o charakterze logopedycznym realizowane przez zabawy i ćwiczenia z psim terapeutą,
- działania wychowawcze i terapeutyczne mające na celu poprawę komunikacji.”
W: Dzieci przedwcześnie urodzone : możliwości wsparcia i pomocy. - Warszawa : Difin, 2018. - S. 132-146
Zamów skan: Dzieci przedwcześnie urodzone
„Zaburzenia przetwarzania sensorycznego w percepcji rodziców i specjalistów - możliwości diagnozy i pomocy dzieciom przedwcześnie urodzonym”, Iwona Palicka, Izabela Grzebna
„Terapia integracji sensorycznej polega na dążeniu do eliminacji nieprawidłowości funkcjonowania sensorycznego w obrębie zmysłów na podstawie wymienionych wcześniej kluczowych koncepcji takich jak:
- zachowania/reakcje adaptacyjne,
- neuroplastyczność mózgu,
- heterarchiczna budowa OUN,
- sekwencja rozwojowa,
- wewnętrzny pęd do współzawodnictwa.
Rozpoczęcie terapii powinno być poprzedzone wnikliwą diagnozą ustalającą specyficzne wzorce zaburzeń w zakresie przetwarzania sensorycznego, gdyż nie wszystkie dzieci podlegają terapii, jedynie te, w przypadku których stwierdzono obecność zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie.
Podstawę do skonsultowania dziecka z terapeutą integracji sensorycznej mogą stanowić odpowiedzi twierdzące na pytania:
- Czy problem jest na tyle poważny, że w sposób znaczący utrudnia codzienne funkcjonowanie dziecka?
- Czy istniejący problem rzutuje na funkcjonowanie innych, tj. grupy rówieśniczej, w której przebywa dziecko, rodziny?
- Czy powinieneś słuchać innych doświadczonych rodziców lub nauczyciela, byś poszukał pomocy?”
W: Dzieci przedwcześnie urodzone : możliwości wsparcia i pomocy. - Warszawa : Difin, 2018. - S. 76-112
Zamów skan: Dzieci przedwcześnie urodzone
„Żywienie wcześniaka”, Kinga Osuch
„Wcześniaki karmione matczynym pokarmem mają większe szanse na przeżycie i lepszy rozwój. Mniejsze jest u nich ryzyko wystąpienia poważnych powikłań: martwiczego zapalenia jelit, retinopatii wcześniaczej i zakażeń. Wiele trudności nastręcza jednak w przypadku wcześniaków wprowadzenie w życie rekomendacji naukowych towarzystw żywieniowych.
Znane są rekomendacje WHO, Amerykańskiej Akademii Pediatrii oraz naukowych towarzystw żywieniowych skierowane do rodziców i pracowników ochrony zdrowia i mówiące o tym, że tylko Żywienie mlekiem matki zapewnia niemowlęciu optymalny rozwój i zdrowie. Nie wszyscy jednak mają świadomość, że zalecenia te dotyczą też, a może nawet przede wszystkim, dzieci urodzonych przedwcześnie.”
Magazyn Pielęgniarki i Położnej. - 2016, nr 7-8, s. 44-45
Zamów skan: Magazyn Pielęgniarki i Położnej